Coronavirus | Kan de overheid het ‘hamsteren’ verbieden?

Geplaatst op: 20 maart 2020

De toekomst is onzeker en de overheid doet alles wat in haar macht ligt om de samenleving door deze crisis te loodsen. Maatregelen worden aangescherpt en landen rondom ons gaan in complete ‘lockdown’. De berichten over lege schappen in supermarkten zijn inmiddels eerder regel dan uitzondering geworden…

Het hamsteren. Kan de overheid het ‘hamsteren’ verbieden?

Ja, dat kan. Als het hamsteren daadwerkelijk doorgaat en (nog) meer uit de hand gaat lopen, heeft de overheid sinds 1962 een wet klaarliggen om het hamsteren een halt toe te roepen. Dit betreft de zogenaamde ‘Hamsterwet’. In artikel 3 van deze wet is bepaald dat onze Minister van EZ & K regels kan stellen tot het tegengaan van het hamsteren van goederen. Deze regels kunnen onder meer een verbod inhouden om aangewezen goederen binnen een bepaalde tijdsruimte in een bepaalde hoeveelheid af te leveren of in ontvangst te nemen. In de praktijk spreken we dan over een quotum, bijvoorbeeld: 1 pak spaghetti en rijst per persoon per week of 2 pakken toiletpapier per persoon per week.

De Hamsterwet kan in werking treden als buitengewone omstandigheden dit noodzakelijk maken. Dit gebeurt bij koninklijk besluit, op voordracht van Onze Minister-President. Dat kan via de route van de buitengewone of beperkte noodtoestand als bedoeld in de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden, maar artikel 3 van de Hamsterwet kan ook afzonderlijk daarvan in werking worden gesteld.

‘Buitengewone omstandigheden’ zijn natuurlijk niet snel aan de orde. Volgens de Memorie van Toelichting bij deze wet moeten we dan vooral denken aan oorlogssituaties, maar ook in situaties waarin bij de burgers (ten onrechte) de mening heerst dat er een oorlog aankomt. Het zou dus ook in vredestijd nodig kunnen zijn.

Voorlopig lijkt gebruikmaking van deze wettelijke regeling niet aan de orde, maar een situatie waarin gebruik zal moeten worden gemaakt van deze wet is ook niet volledig uitgesloten.