Werkgeversaansprakelijkheid: hoe ver gaat dat?

Arbeidsongevallen en beroepsziekten: ben ik daar als werkgever aansprakelijk voor?

Jouw werknemer lijdt schade doordat hij tijdens zijn werkzaamheden een beroepsziekte oploopt of omdat hem een arbeidsongeval overkomt. Geldt in dat geval de werkgeversaansprakelijkheid? Ben jij hier als werkgever aansprakelijk voor?

Als werkgever heb je een zorgplicht voor de veiligheid van de werkomgeving van jouw werknemer. Kort gezegd komt het erop neer dat je als werkgever die maatregelen moet treffen die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat de werknemer tijdens zijn werk schade lijdt. Als je tekortschiet in deze zorgplicht, ben je aansprakelijk voor de schade die de werknemer tijdens zijn werkzaamheden lijdt.

De zorgplicht van werkgever
In het kader van de werkgeversaansprakelijkheid heeft de werkgever de verplichting om de arbeid en werkplek van de werknemer zodanig te organiseren dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden geen schade lijdt. De werkgever moet doen wat 'redelijkerwijs nodig is' om schade te voorkomen. Een werkgever heeft niet snel aan deze zorgplicht voldaan. De zorgplicht verplicht de werkgever namelijk om aanwijzingen te geven met als doel om zoveel mogelijk te voorkomen dat de werknemer schade lijdt. Maar een werkgever moet daarnaast ook veiligheidsmaatregelen treffen om eventuele ongelukken te voorkomen.

De zorgplicht vereist een hoog veiligheidsniveau van de betrokken werkruimte, werktuigen, gereedschappen, kleding en de organisatie van de werkzaamheden. Ook moet de werkgever toezicht houden op behoorlijke naleving van de door hem gegeven instructies. Dat toezicht moet zijn toegesneden op de omstandigheden van het geval of de specifieke situatie; een meer gevaarlijke machine vraagt dus om meer dan normale veiligheidsinstructies en toezicht daarop.

Daarnaast dien je je als werkgever vanzelfsprekend aan alle wettelijke verplichtingen te houden. Maar zelfs als je je aan alle bouwvoorschriften, arbo-richtlijnen en NEN-normen houdt, is het mogelijk dat je jouw zorgplicht schendt. De aansprakelijkheid van een werkgever gaat dus best wel ver.

Ik ben tekortgeschoten in mijn zorgplicht: wat nu?
Als je als werkgever tekortschiet in jouw zorgplicht ben je tegenover de werknemer aansprakelijk voor door de werknemer opgelopen schade. Om daar onderuit te komen kan je proberen aan te tonen dat het ongeval en/of de beroepsziekte ook had plaatsgevonden als je alle voor dat geval vereiste maatregelen had getroffen.  De kans dat dit verweer slaagt is zeer klein, omdat het vrijwel nooit voorkomt dat alle vereiste maatregelen zijn getroffen.

Hoe zit dat met de aansprakelijkheid werkgever voor schade veroorzaakt door werknemer? Als werkgever ben je niet aansprakelijk voor de schade van de werknemer als deze schade is ontstaan door opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Dat is niet vaak het geval. Er is pas sprake van bewuste roekeloos handelen als de werknemer zich van het roekeloos karakter van die gedraging daadwerkelijk bewust is geweest tijdens hetgeen hij onmiddellijk voorafgaand aan het ongeval aan het doen was. Uit de praktijk volgt dat er niet snel sprake is van bewuste roekeloosheid. Een voorbeeld hiervan is agressief rijgedrag van de werknemer bestaande uit het met een snelheid harder dan 120 km/u een sigaret gaan rollen met beide handen liggend op het stuur of zelfs van het stuur, inclusief kleven en inhalen. Op dit moment zijn er nog geen gevallen in de rechtspraak bekend waarin opzettelijk handelen van de werknemer is aangenomen.

Conclusie aansprakelijkheid werkgever
Er rust op jou als werkgever een vergaande zorgplicht en je bent daardoor al snel aansprakelijk voor arbeidsongevallen en beroepsziekten van jouw werknemers. Je kunt ook aansprakelijk zijn voor personeel zonder arbeidsovereenkomst, zoals ZZP’ers en detacheerders. Je bent als werkgever bijna altijd aansprakelijk en daarom is het belangrijk dat je aan jouw (vergaande) zorgplicht voldoet door middel van het treffen van veiligheidsmaatregelen en het opstellen en regelmatig actualiseren van een RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie).

Heb je hier hulp bij nodig? Wij staan voor je klaar!