Mag u op de werkvloer controleren op alcohol- en drugsgebruik?
Geplaatst op: 28 maart 2019
Update 1 september 2020: Marnix van Daal deelt een update over dit onderwerp. Lees de update hier >
Sinds de invoering van de AVG wordt er discussie gevoerd over de mogelijkheid om werknemers op de werkvloer te testen op het gebruik van alcohol en drugs. Het Trimbos instituut stelt bijvoorbeeld vrij algemeen dat preventief testen mogelijk is, ‘bijvoorbeeld als de veiligheid in het geding is’.
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) stelt dat dit niet mag, omdat informatie over het gebruik van alcohol en drugs bijzondere persoonsgegevens zijn, namelijk gegevens over gezondheid. In de AVG geldt dat deze gegevens niet mogen worden verwerkt, tenzij daar een wettelijke grondslag voor is (zie eerdere blog). Een wettelijke grondslag voor het testen op het gebruik van alcohol en drugs is er maar voor zeer weinig beroepsgroepen (denk aan piloten, schippers en trein-, metro- en trammachinisten), die vervolgens door aangewezen ambtenaren mogen worden gecontroleerd. Dat betekent dus dat alle andere medewerkers niet mogen worden gecontroleerd op het onder invloed zijn van alcohol en drugs tijdens werktijd.
Dat is vreemd. Waarom mag een trein- of trammachinist wel maar een bus- of taxichauffeur niet worden gecontroleerd? Zij zijn immers ook verantwoordelijk voor het veilig vervoeren van (grote) groepen mensen en zouden, als zij onder invloed aan het werk zijn, een groot gevaar voor uw klanten en de overige weggebruikers kunnen vormen. En wat te denken van personen die een bouwkraan of shovel bedienen of verantwoordelijk zijn voor de besturing van, laten we zeggen, een kerncentrale?
De AP is daarover heel stellig: een werkgever mag geen controle uitvoeren op het gebruik van alcohol en drugs tijdens werktijd. De AP heeft dat expliciet benoemd in dit informatieblad: het mag niet volgens de AVG. Als u als werkgever dat toch wil, dan is het aan de wetgever om daarin verandering aan te brengen. Maar hoe krijg je dat als individuele werkgever voor elkaar?
VNO-NCW en MKB Nederland hebben dit als één van de knellende problemen rondom de AVG benoemd in hun gezamenlijke pamflet dat op 6 maart 2018 per brief aan de relevante commissies in de Tweede Kamer is gestuurd. Voor zover nu is na te gaan is daar tot nu toe, ruim een jaar later, helaas niets mee gedaan.
Ik roep de partijen in de Tweede Kamer dus op om het knellende probleem dat VNO-NCW en MKB Nederland hebben aangekaart serieus te nemen en daar werk van te maken. Zonder aanpassing van de wetgeving blijft het op basis van de AVG immers simpelweg verboden om preventief te testen op de werkvloer.
Heeft u als werkgever vragen over alcohol- of drugscontroles op de werkvloer? Of in bredere zin over de AVG? Neemt u dan vrijblijvend contact op met mij of een van mijn collega’s.