Rechtbank haalt streep door doorbelasten WIA-voorschotten aan eigenrisicodrager
Geplaatst op: 5 december 2022
In mijn eerdere blog Doorbelasten WIA-voorschotten eigenrisicodrager schreef ik dat vanaf 1 januari 2022 in de wet WIA is bepaald dat ook voorschotten op een WIA-uitkering door het UWV mogen worden doorbelast aan de (ex-) werkgever die eigenrisicodrager (ERD) is voor de WGA. Die bepaling is in de wet WIA opgenomen met invoering van de Verzamelwet SZW 2022.
In een recente uitspraak haalt de Rechtbank Midden-Nederland hier een streep door. Volgens de Rechtbank maakt de systematiek van de wet WIA het niet mogelijk om voorschotten op een WGA-uitkering aan de ERD toe te rekenen en, in het verlengde daarvan, te verhalen. De wet WIA voorziet niet in een expliciete wettelijke grondslag daarvoor. De op 1 januari 2022 in werking getreden Verzamelwet SZW 2022 maakt dit niet anders, aldus de Rechtbank. In dit blog bespreek ik deze uitspraak en wat je daar als werkgever mee kunt.
Hoe zat het ook alweer?
Zoals bekend is de doorlooptijd van de behandeling van WIA-aanvragen door het UWV de afgelopen jaren steeds langer geworden. Om te voorkomen dat verzekerden bij einde wachttijd (tijdelijk) geen inkomen hebben, werkt het UWV met voorschotten op de uitkering. Is de (ex-) werkgever eigenrisicodrager (ERD) voor de WGA, dan brengt het UWV die uitbetaalde voorschotten in rekening bij de (ex-) werkgever. De wet WIA bood hier geen expliciete regeling voor. Reden waarom ik in mijn blog 10 tips voor werkgever als werknemer op WIA wacht het advies gaf om bezwaar te maken tegen het doorbelasten van de WIA-uitkering als het om voorschotten ging.
Met de invoering van de Verzamelwet SZW 2022 per 1 januari 2022 is in de wet WIA opgenomen dat ook voorschotten op de uitkering kunnen worden doorbelast aan de (ex-) werkgever die ERD is voor de WGA.
Desondanks heeft de Rechtbank Midden-Nederland op 16 november jl. geoordeeld dat het doorbelasten van voorschotten op de WIA-uitkering nog steeds niet is toegestaan. Waarom vindt de Rechtbank dit?
Achtergrond rechtzaak
Het betrof hier eigenlijk meerdere procedures (in totaal 8) over dezelfde rechtsvraag. Deze procedures zijn door de Rechtbank gezamenlijk behandeld. Eiseres in deze zaken was A.S. Watson, een bedrijf dat wereldwijd winkelketens exploiteert. Werkgever is ERD voor de WGA-uitkeringen van haar werknemers.
Sinds 2020 heeft deze werkgever toerekenings- en verhaalsbeslissingen ontvangen die betrekking hadden op voorschotten die het UWV aan werknemers had toegekend, terwijl nog geen besluiten waren genomen over de WIA-uitkering van die werknemers. Hiertegen is werkgever (na een bezwaarprocedure) in beroep gegaan bij de Rechtbank Midden- Nederland.
Daarbij was de insteek van werkgever dat het eigen risico afgebakend moet zijn tot de betaling van de WGA-uitkering. Door ook voorschotten op een mogelijke uitkering toe te rekenen en te verhalen loopt het UWV in feite vooruit op de uitkomst van het verzekeringsgeneeskundig en arbeidsdeskundig onderzoek dat ten grondslag ligt aan het toekennen van een uitkering. Daarvoor is volgens werkgever geen grondslag in de wet, ook niet na de inwerkingtreding van de Verzamelwet SZW per 1-1-2022.
Het UWV heeft in beroep het standpunt gehandhaafd dat de toerekenings- en verhaalsbeslissingen rechtmatig zijn genomen. Omdat uitkeringen kunnen worden toegerekend en verhaald zodra het recht op uitkering bestaat, geldt dit volgens het UWV ook voor de voorschotten op uitkeringen.
Uitspraak Rechtbank Midden-Nederland van 16 november 2022
De Rechtbank stelt dat het recht van een (ex-) werknemer op een WIA-uitkering van rechtswege ontstaat, zodra is voldaan aan de voorwaarden daarvoor. Maar voor het geldend maken van het recht op uitkering, is wel een bindend besluit van het UWV nodig. Dat besluit kan pas worden genomen nadat er een verzekeringsgeneeskundige en arbeidsdeskundige beoordeling heeft plaatsgevonden.
Uit de systematiek in de wet WIA volgt volgens de Rechtbank dat het UWV pas een WIA-uitkering kan toerekenen aan de ERD nadat een besluit is genomen over het uitkeringsrecht van de (ex-) werknemer.
Met de wijziging wet WIA op 1 januari 2022 is weliswaar een grondslag in de wet opgenomen om voorschotten op de (ex-) werkgever ERD te verhalen, maar dan moet er eerst sprake zijn van een geldig toerekeningsbesluit om het voorschot toe te rekenen aan de (ex-) werkgever ERD. En zo’n toerekeningsbesluit kan dus pas worden genomen nadat een besluit is genomen over het uitkeringsrecht van werknemer. Dat volgt uit de systematiek van de wet.
De Rechtbank vernietigt dan ook de beslissingen op bezwaar die het UWV in deze zaken heeft genomen. Het UWV zal de op de werkgever betaalde voorschotten dus moeten terugbetalen wegens onverschuldigde betaling. Wel kan het UWV een beroep doen op verrekening voor zover het gaat om zaken waarin inmiddels wel een WGA-uitkering is toegekend aan de (ex-) werknemer.
Hoe zal het UWV hiermee omgaan?
Update 9 december 2022: de Minister van SZW geeft in haar Kamerbrief van 6 december 2022 aan dat het UWV tegen de uitspraak hoger beroep zal aantekenen bij de Centrale Raad van Beroep. De Minister zal de uitspraak in hoger beroep afwachten en daarna in gesprek gaan met het UWV over de consequenties. Vervolgens zal zij de Kamer hierover informeren.
Wat betekent deze uitspraak voor werkgevers die ERD zijn voor de WGA en op dit moment worden geconfronteerd met de doorbelasting van voorschotten op de WIA?
Zolang de CRvB hierover nog geen uitspraak heeft gedaan (dan wel het kabinet alsnog met een wetswijziging op de wet WIA komt, die de rechterlijke toets wel kan doorstaan), is mijn advies om bij een toerekening en doorbelasting van voorschotten op de WIA tijdig bezwaar in te dienen. De bezwaartermijn is kort: 6 weken vanaf datum beslissing van het UWV hierover. Houd die termijn dus in de gaten!
Daarnaast blijft het van belang om het UWV te blijven prikkelen om een beslissing te nemen op de WIA-aanvraag. Zie daarover mijn blog 10 Tips voor werkgever als werknemer op WIA wacht.
Zodra er op dit punt nieuwe ontwikkelingen zijn, zullen wij daar natuurlijk op onze website over berichten. Heb je vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met onze specialisten arbeidsrecht