UWV stopt met terugvorderen van voorschotten WIA

Het afgelopen jaar is de doorlooptijd voor de behandeling van WIA-aanvragen bij het UWV enorm opgelopen. Voor tips hoe hiermee om te gaan, zie mijn blog 10 Tips voor werkgever als werknemer op WIA wacht. In dit blog ga ik in op een ander aspect, te weten de terugvordering van verleende voorschotten op de WIA-uitkering.

Voorschotten op de WIA-uitkering

De afgelopen jaren is het aantal WIA-beoordelingen dat niet binnen de wettelijke termijn van 8 weken na de aanvraag van een WIA-uitkering is uitgevoerd, sterk toegenomen. Reden daarvoor is een chronisch gebrek aan sociaal-medisch personeel bij het UWV (met name verzekeringsartsen) in combinatie met het toegenomen aantal taken van het UWV. Ook COVID-19 heeft tot vertragingen geleid, omdat fysieke spreekuren vanwege de coronamaatregelen lange tijd niet konden plaatsvinden.

Om te voorkomen dat mensen door de vertraging van de behandeling van hun WIA-aanvraag  (tijdelijk) geen inkomen hebben, verstrekt het UWV voorschotten op de WIA-uitkering. Blijkt bij de WIA-beoordeling dat iemand geen recht heeft op een WIA-uitkering, of wordt de uitkering lager vastgesteld dan wat aan voorschotten is betaald, dan kan het UWV het teveel betaalde terugvorderen.

Financiële problemen door de terugvorderingen

Door de grote achterstanden is zowel de omvang als de lengte van de bevoorschotting enorm toegenomen. Dat heeft tot gevolg dat ook het aantal terugvorderingen is toegenomen. Hierdoor kunnen mensen in grote financiële problemen komen. Met name als er geen ander vangnet voor in de plaats komt.

UWV stopt met terugvorderen van voorschotten op de WIA-uitkering

Op 30 augustus 2021 heeft minister Koolmees in een Kamerbrief aangegeven dat het UWV de verstrekte voorschotten kwijtscheldt die later niet (of niet geheel) verrekend kunnen worden met een WW- of WIA-uitkering of een bijstandsuitkering. Zie ook de UWV-site. Het betreft een tijdelijke regeling voor de periode 1 januari 2020 tot en met 31 december 2022.

Hoe gaat dit in zijn werk?

De maatregel geldt voor mensen die op of na 1 januari 2020 een WIA-voorschot hebben gekregen en voor mensen die op 1 januari 2020 een lopend voorschot hadden. Dit blijft zo tot eind 2022. In de tussenliggende periode zullen structurele oplossingen worden ontwikkeld om de achterstanden terug te dringen.

De maatregel geldt voor de groep mensen bij wie het verleende voorschot op de WIA niet of niet geheel kan worden verrekend met een WW- of WIA-uitkering. Wat kan worden verrekend wordt ook daadwerkelijk verrekend. Wat niet kan worden verrekend (vanwege te lage inkomsten) wordt kwijtgescholden. Mensen die het verschuldigde bedrag al volledig of gedeeltelijk hebben afgelost, worden gecompenseerd.

Moet een betrokkene terugvallen op een bijstandsuitkering (als hij bijvoorbeeld geen recht heeft op WIA, maar ook niet op WW), dan kan het zo zijn dat die bijstandsuitkering niet met terugwerkende kracht wordt toegekend, maar per een toekomstige datum. Het ministerie SZW en het UWV zijn met de VNG in gesprek over de mogelijkheden rondom de bijstandsverstrekking en wat de gevolgen van compensatie zijn voor bijstandsgerechtigden.

Heeft iemand ook geen recht op bijstand (bijvoorbeeld omdat er een partnerinkomen is of vermogen), dan vindt kwijtschelding plaats.

Wanneer geen kwijtschelding?

Kwijtschelding is niet aan de orde als de betrokkene zelf debet is aan de totstandkoming van de terugvordering. Bijvoorbeeld als iemand niet heeft meegewerkt aan de claimbeoordeling, waardoor het recht op WIA niet kan worden vastgesteld. Of als iemand verwijtbaar werkeloos is geworden, waardoor het voorschot niet kan worden verrekend met een WW-uitkering.

Werkgever en voorschotten WIA

Werkgevers kunnen nadeel ondervinden van onterecht verstrekte voorschoten WIA in het kader van a) een verhoogde gedifferentieerde premie (als werkgever tot het publieke bestel behoort) of b) het als eigen risicodrager (ERD) doorbelast krijgen van die voorschotten. In de al genoemde Kamerbrief geeft de minister aan dat lasten die verband houden met het kwijtschelden sowieso niet ten laste mogen komen van individuele werkgevers. Het kabinet zal ervoor zorgen dat de kwijtscheldingen zich evenmin vertalen in een hogere gedifferentieerde premie.

Dit laat onverlet dat werkgevers hier scherp op moeten zijn. Zie hierover ook mijn blog 10 tips voor werkgever als werknemer op WIA wacht, met name de daarin opgenomen tips 7 en 8.

Heb je vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met onze specialisten arbeidsrecht.